Małopolskie Szlaki Turystyki Kolejowej
Marta Wantuch
Jest taki projekt realizowany w Małopolsce, który pozwala zachwycić się starymi parowozami i przemierzyć historycznym taborem piękne karpackie trasy kolejowe. Uczestnictwo w takim wydarzeniu to niezapomniane przeżycie, nie tylko dla najmłodszych.
Projekt Małopolskie Szlaki Turystyki Kolejowej, bo o nim mowa, obejmuje przejazdy historycznym taborem kolejowym ze Skansenu Taboru Kolejowego w Chabówce różnymi trasami kolejowymi w Małopolsce, ze szczególnym uwzględnieniem odcinka dawnej Galicyjskiej Kolei Transwersalnej przebiegającym na terenie Województwa Małopolskiego, w tym uznawanej za jedną z najpiękniejszych w Polsce i w Europie ponad 130-letniej trasy Chabówka – Nowy Sącz (http://kolejegalicyjskie.pl/, 2023). W 2023 roku projekt jest realizowany dzięki wsparciu finansowemu Województwa Małopolskiego w ramach otwartego konkursu ofert z dziedziny turystyki Małopolska Gościnna.
Organizatorem przejazdów w ramach projektu Małopolskie Szlaki Turystyki Kolejowej jest Nowosądeckie Stowarzyszenie Miłośników Kolei, zrzeszające pasjonatów kolei z Nowego Sącza oraz całej Małopolski. Stowarzyszenie prowadzi w Nowym Sączu Izbę Tradycji Kolejarzy Węzła Sądeckiego, a organizacją okazjonalnych przejazdów historycznymi pociągami trasą dawnej Galicyjskiej Kolei Transwersalnej na odcinku z Nowego Sącza do Chabówki zajmuje się już od 2011 roku. Pamiętajmy, że Stowarzyszenie nie jest firmą działającą zarobkowo ani biurem podróży, a grupą pasjonatów historycznej kolei mającą na celu promocję zabytków techniki kolejowej. Właścicielem taboru oraz przewoźnikiem świadczącym usługę jest PKP CARGO – właściciel Skansenu Taboru Kolejowego w Chabówce.
Kursy historycznym taborem kolejowym odbywają się zwykle w wybrane soboty lub niedziele września i października, a sezon zamyka 11 listopada Pociąg wolności czyli okolicznościowy przejazd z okazji Święta Niepodległości. Bilety na przejazdy całodniowe (np. na trasach Nowy Sącz – Biecz – Nowy Sącz czy Tarnów – Tuchów – Tarnów) można nabyć online natomiast przejazdy pociągów retro na krótkich trasach (np. Muszyna – Krynica lub Wadowice – Andrychów) nie są objęte rezerwacją, a bilety rozprowadza tylko obsługa pociągu. Rozkład jazdy znajduje się na stronie projektu: http://kolejegalicyjskie.pl/rozklad-jazdy/. Ponadto, w niedziele lipca i sierpnia kursują pociągi retro uruchamiane przez PKP Cargo Skansen Taboru Kolejowego w Chabówce. Szczegóły na ich temat są podawane na stronie internetowej skansenu: http://skansenchabowka.pl/.
Fot.1. Pociąg retro na trasie Chabówka – Nowy Sącz
Większość pociągów retro jest prowadzona przez lokomotywę parową (TKt48-191 lub Ty2-911 lub Ty42-107) ale zwróćmy uwagę, że przejazdy w lipcu i sierpniu na trasie Nowy Sącz – Chabówka obsługiwane są historyczną lokomotywą spalinową SP42 z 1978 roku. Zdarzają się też niestety awarie parowozu i w takiej sytuacji podstawiana jest również lokomotywa spalinowa, co jeżeli już jesteśmy w trasie może trwać nawet 2 godziny. W składzie pociągu znajdują się zabytkowe wagony z lat 30-60. XX wieku (maksymalnie może ich być 6). Wśród nich jest dostępny wagon barowy ale serwuje tylko ciepłe i zimne napoje oraz przekąski. Nie otrzymamy w pociągu gorącego dania ale w trakcie przejazdów całodziennych na jednej ze stacji wydawany jest (w ramach biletu) regionalny posiłek np. bigos. Przed podjęciem decyzji o zakupie biletów zachęcam do przeczytania zakładki Najczęściej zadawane pytania i odpowiedzi, na wspominanej już stronie internetowej Małopolskie Szlaki Turystyki Kolejowej. Namawiam do tego tym bardziej, że podany numer kontaktowy obsługuje wolontariusz, który nie zawsze ma możliwość odebrania telefonu. Organizatorzy podkreślają więc, że preferują kontakt mailowy przez adres kontakt@nsmk.pl.
Fot.2 i 3. Lokomotywa parowa Ty42-107
Przejazdów retro w porównaniu z turystycznym zapotrzebowaniem jest niestety stosunkowo niedużo. Ich liczba oraz okres, w którym się odbywają zależy głównie od możliwości finansowych oraz remontów prowadzonych na trasach kolejowych. W tym momencie nie da się prawdopodobnie przewidzieć jak sytuacja będzie wyglądała w 2024 roku. Warto więc śledzić profil projektu na Facebooku i zaraz po pojawieniu się informacji o biletach podjąć próbę ich zakupu online. Z doświadczenia mogę powiedzieć, że bilety rozchodzą się jak przysłowiowe świeże bułeczki.
Fot.4 i 5. W przejazdach retro biorą udział animatorzy w historycznych strojach kolejarzy, żołnierzy i pasażerów z przełomu XIX i XX wieku oraz zespoły artystyczne.
Podczas przejazdów retro zabytkowy jest nie tylko tabor kolejowy, ale również sama trasa oraz budynki mijanych przystanków i stacji kolejowych. Dla osób chcących poszerzyć swoją wiedzę na temat kolei na terenie dawnej Galicji polecam następujące opracowania:
- Stankiewicz, R., Wieczorek E., 2009: Kolej Transwersalna. Eurosprinter, Rybnik,
- Sułkowski, Z., Zakrzewski, L., 1993: Parowozem z Chabówki do Nowego Sącza, Kraków.
Artykuł powstał na podstawie informacji zawartych na stronie Małopolskie Szlaki Turystyki Kolejowej (dostęp, 18.09.2023 r.) oraz doświadczeń zebranych podczas osobistego udziału w przejazdach retro.
