Scenariusze i ćwiczenia

Kto tu mieszka?

Ludzie i Karpaty – wpływ człowieka na krajobraz i różnorodność gatunkową

Cel:

Uświadomienie sobie wpływu działalności człowieka na możliwości zakładania gniazd i ukrywania się wybranych gatunków zwierząt w różnych środowiskach.

Treść:

W grupach roboczych dzieci omawiają wymagania różnych zwierząt w zakresie lokalizowania swoich kryjówek i gniazd oraz wypełniają karty pracy. Następnie wykonują gniazdo/norę z materiałów odpadowych oraz proponują i projektują zwierzę, które przetrwa w krajobrazie antropogenicznym.

Aranżacja sali:

Etap 1 – umożliwienie pracy w grupach, etap 2 i 3 – umożliwienie pracy z różnymi materiałami

Wiek:

9 - 12

Przedmiot:

Biologia Plastyka Technika

Potrzebne materiały:

Etap 1: Karty pracy nr 9 i 10 – krajobraz naturalny, krajobraz antropogeniczny, ołówek
Etap 2: Klej i nożyczki, materiały plastikowe, papier, materiały tekstylne i inne odpady
Etap 3: Pomoce do rysowania/malowania/formowania, można wykorzystać również różne materiały naturalne

Instrukcja postępowania

Etap 1 – Ćwiczenia z kartami pracy

Podziel uczniów na grupy. Dzieci otrzymują karty pracy i wspólnie z nauczycielem omawiają wymagania poszczególnych gatunków zwierząt związane z zakładaniem gniazd/ukrywaniem się. Następnie uczniowie przechodzą do pracy w grupach.
W grupach dzieci wypełniają kartę pracy nr 9 KRAJOBRAZ NATURALNY. Ich zadaniem jest znalezienie dla każdego gatunku miejsca, które byłoby odpowiednie do ukrycia się lub założenia gniazda. Jeśli znajdą takie miejsce, zaznaczają kwadrat przy danym gatunku i wpisują numer tego gatunku bezpośrednio na obrazku, w miejscu, gdzie może się gnieździć lub ukryć. Dzieci liczą gatunki, które mogą przetrwać w danym środowisku i wpisują tę liczbę na karcie pracy.
Następnie dzieci przechodzą do pracy z drugą kartą pracy nr 10 KRAJOBRAZ ANTROPOGENICZNY. Instrukcja postępowania jest taka sama jak w poprzednim przypadku. Czy znacząco dotknięty działalnością człowieka krajobraz będzie oferował miejsce odpowiednie do ukrywania się lub gniazdowania dla co najmniej jednego gatunku?
Na zakończenie porównajcie z dziećmi wyniki końcowe (liczbę gatunków) dla krajobrazów naturalnych i antropogenicznych. Przedyskutujcie zmiany w krajobrazie, które powstały w wyniku działalności człowieka oraz ich potencjalny wpływ na zwierzęta.

Etap 2 – Przygotujmy gniazdo/kryjówkę w krajobrazie antropogenicznym

Dzieci przynoszą różne materiały – materiały plastikowe, papier i tkaniny, z których starają się zrobić wygodne i bezpieczne gniazdo/norę/kryjówkę dla wybranego gatunku. Dzieci prezentują swoje prace innym grupom i wykorzystują swoje pomysły do uzasadnienia zalet takiego sposobu zamieszkiwania. Prace można wykorzystać do stworzenia wystawy. (Uwaga: ptaki często wykorzystują różne śmieci do budowy gniazda i niestety bywa to dla nich niebezpieczne [przyp. red.]).

Etap 3 – Zaprojektujmy zwierzę, które przetrwa w krajobrazie dotkniętym przez człowieka

Dzieci rysują/malują/formują zwierzę, które mogłoby przetrwać w krajobrazie znacznie dotkniętym przez działalność człowieka. Używają swojej wyobraźni, aby zasugerować wielkość, ubarwienie i kształt jego ciała, uszu, oczu, ogona, itp. Sugerują również, gdzie to zwierzę ma żyć, czym ma się żywić, jak ma się nazywać itp.

(Zajęcia te mogą być dobrą okazją do rozmowy o gatunkach synantropijnych. Warto również podyskutować z uczniami o tym co możemy zrobić, żeby dzikim zwierzętom w naszym otoczeniu żyło się lepiej np. możemy uprawiać gatunki miododajne, wieszać odpowiednie budki lęgowe, nie zarybiać oczek wodnych, żeby mogły w nich zamieszkać płazy itp. [przyp. red.]).

Dodatkowe zadania

Zajęcia mogą odbywać się na świeżym powietrzu, gdzie dzieci formują zwierzę z naturalnego materiału (błoto, piasek, kamienie, gałązki, mech, itp.).