Scenariusze i ćwiczenia
Wyjątkowe porosty - Badanie zanieczyszczenia powietrza w Twoim otoczeniu
Porosty Karpat
Cel:
Zapoznanie się z cechami charakterystycznymi porostów i ich zastosowaniem, rozwijanie umiejętności obserwacji, wykonanie prostego badania środowiska.
Treść:
Uczniowie sporządzają mapę występowania porostów w różnych odległościach od źródła zanieczyszczeń.
Aranżacja sali:
Zajęcia należy przeprowadzić na zewnątrz
Wiek:
10 - 14
Przedmiot:
Biologia
Przyroda
Edukacja wczesnoszkolna
Potrzebne materiały:
Notatnik, ołówek, mapa turystyczna okolicy/regionu, lupa, klucz do oznaczania porostów
Instrukcja postępowania
- Zanim przydzielisz zadanie dzieciom, przyjrzyj się dokładnie obszarowi, który zamierzasz zbadać i wybierz przypuszczalne źródło zanieczyszczeń. Może to być zakład przemysłowy, autostrada, wysypisko śmieci lub lokalna spalarnia. Zaplanuj przebieg transektu (czyli linii wzdłuż, której będą zbierane pomiary) w kierunku od tego źródła zanieczyszczeń. Powinna ona być przynajmniej w przybliżeniu prosta.
- Klasa będzie pracować razem. Upewnij się, że dzieci są wyposażone w rzeczy opisane w sekcji Materiały. Poinformuj je, że waszym wspólnym zadaniem jest sprawdzenie, jak zmienia się liczba gatunków porostów wraz ze wzrostem odległości od domniemanego źródła zanieczyszczeń.
- Udaj się z klasą do domniemanego źródła zanieczyszczeń i oddalajcie się od niego wzdłuż wyznaczonego transektu.
- Co 200–300 m, a nawet w większych odległościach, spróbujcie znaleźć odpowiednie drzewo. Powinien to być zawsze ten sam gatunek drzewa, tak aby można było porównać wyniki badań. Najlepiej jest wybrać drzewo liściaste – dąb, buk lub grab, ponieważ zwykle rośnie na nim więcej porostów.
- Dzieci notują ilość zaobserwowanych porostów na pniu drzewa. Powiedz dzieciom, że nie trzeba badać całego drzewa, wystarczy spojrzeć z wysokości pół metra nad ziemią do wysokości, do której są w stanie sięgnąć. Podczas badania porostów dzieci nie muszą dokładnie określać gatunku porostu. Wystarczy policzyć wszystkie występujące gatunki porostów i określić rodzaj ich plechy (skorupiasta, listkowata, krzaczkowata). Dzieci notują obserwacje w zeszycie.
- Przypisują numer porządkowy do każdego miejsca, w którym szukają porostów. Notują odległość od poprzedniego miejsca/drzewa. Zaleca się, aby miejsca te były zaznaczone na mapie wraz z ich numerami. Należy pamiętać o zanotowaniu daty badania, jak również nazwy gatunku drzewa, na którym prowadzone były obserwacje.
- Jeśli to konieczne, można podzielić zbieranie danych wzdłuż wyznaczonego transektu na kilka dni.
- Przenieście wyniki badań na wykres (zależność między liczbą znalezionych gatunków a odległością od źródła zanieczyszczeń) i spróbujcie wyciągnąć z nich wnioski.
