Wyjątkowe porosty - Porosty a jakość powietrza
Scenariusze i ćwiczenia

Wyjątkowe porosty - Porosty a jakość powietrza

Porosty Karpat
Cel:

Zapoznanie się z porostami jako bioindykatorami jakości powietrza.

Treść:

Uczniowie szukają powiązań między wybranymi gatunkami porostów a stopniem zanieczyszczenia powietrza, przy którym dany gatunek może jeszcze rosnąć.

Aranżacja sali:

Brak specjalnych wymogów

Wiek:
10 - 14
Przedmiot:
Biologia Przyroda Edukacja wczesnoszkolna
Potrzebne materiały:

Karta pracy nr 7, kredki

Instrukcja postępowania

  1. Zapoznanie dzieci z cechami bioindykacyjnymi porostów.
  2. Rozdaj każdemu uczniowi kartę pracy nr 7.
  3. Zadaniem dzieci jest zaznaczenie kredkami szlaków łączących dany gatunek porostu ze stopniem zanieczyszczenia powietrza, jaki jest on w stanie znieść.
  4. Wspólnie podsumujcie wyniki.

Informacje dla nauczycieli

Porosty są znane z tego, że są wskaźnikami jakości powietrza. Pobierają wodę, wraz z minerałami i innymi substancjami chemicznymi, całą powierzchnią swojej plechy. Dlatego substancje toksyczne mocniej na nie oddziałują. Porosty są szczególnie wrażliwe na zawartość dwutlenku siarki, związków fluoru i różnych substancji azotowych. Wrażliwość porostów zależy od wielu czynników. Gatunki rosnące na ziemi (epigeiczne) lub na skałach (epilityczne) są bardziej odporne na wpływ zanieczyszczeń niż te rosnące na drzewach (epifityczne). Głównym powodem jest fakt, że w koronach drzew zatrzymuje się znacznie więcej szkodliwych substancji niż na obszarach bezdrzewnych. Substancje te wchodzą w reakcję z wodą deszczową i spływają po pniu drzewa, gdzie rozwijają się porosty epifityczne. Najprostszym sposobem rozróżnienia wrażliwości porostów na zanieczyszczenia powietrza jest określenie rodzaju ich plechy. Wrażliwość na zanieczyszczenia rośnie w następującej kolejności: skorupiaste → listkowate → krzaczkowate.

Rozwiązanie

Mocno zanieczyszczone powietrze: Misecznica grabowa (Glaucomaria carpinea),

Średnio zanieczyszczone powietrze: Złotorost ścienny (Xanthoria parietina),

Lekko zanieczyszczone powietrze: Tarczownica skalna (Parmelia saxatilis),

Prawie czyste powietrze: Mąkla tarniowa (Evernia prunastri),

Czyste powietrze: Brodaczka kępkowa (Usnea hirta),

Bardzo czyste powietrze: Odnożyca jesionowa (Ramalina fraxinea).

Projekt współfinansowany

Projekt "Świat Karpat" jest dofinansowany ze środków Mechanizmu Finansowego EOG 2014-2021 w ramach programu: „Środowisko, Energia i Zmiany klimatu”
Fundusze Europejskie