Sasanka alpejska

Gromada: Rośliny naczyniowe (Tracheophyta)

Klasa: Magnoliopsida

Rząd: Jaskrowce (Ranunculales)

Rodzina: Jaskrowate (Ranunculacea)

Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Większość naturalnych stanowisk w kraju znajduje się w granicach parków narodowych.

Gatunek typowo górski, występuje w górach środkowej i południowej Europy oraz na Kaukazie. W Polsce rośnie w Sudetach (Góry Izerskie i Karkonosze) oraz w Karpatach (Babia Góra, Tatry).

Roślina spotykana jest przede wszystkim na nasłonecznionych stanowiskach w piętrach subalpejskim (kosodrzewiny) oraz alpejskim (halnym) jako składnik wysokogórskich muraw i traworośli na podłożu ubogim w węglan wapnia.

Podobnie jak w przypadku innych gatunków rodzimych sasanek zagrożenie stanowi wykopywanie roślin i przenoszenie ich z naturalnych stanowisk do przydomowych ogródków.

Sasanka alpejska jest rośliną wieloletnią osiągającą około 30 cm wysokości. Charakteryzuje się białymi, dużymi (do 4,5 cm), niezróżnicowanymi na kielich i koronę kwiatami wyrastającymi pojedynczo na szczycie miękko owłosionej łodygi. Posiadanie tak dużych, w stosunku do reszty rośliny, kwiatów mogłoby się wydawać w trudnym do przeżycia górskim środowisku niepotrzebną rozrzutnością. Jest to jednak wbrew pozorom jedno z przystosowań roślin owadopylnych do życia w górach, pozwalające skutecznie zwabiać mniej liczne niż na niżu owady zapylające. Sasanka alpejska kwitnie od maja do lipca, jednak również po przekwitnięciu zwraca na siebie uwagę intrygującym wyglądem. Zaopatrzone w delikatne włoski, rozsiewane przez wiatr nasiona tworzą na szczycie łodygi puszystą kulkę szczególnie pięknie i fotogenicznie wyglądającą z kroplami rosy.

• Roślina ozdobna – często uprawiana w ogrodach i jak piszą niektórzy, ze względu na swą urodę, mogąca stać się królową niejednego skalniaka.
• Roślina trująca i lecznicza, ziele sasanki wykazuje właściwości przeciwgorączkowe oraz uspokajające.
• W Polsce występowało 6 rodzimych gatunków sasanek, obecnie jeden z nich, powszechnie uprawiana sasanka zwyczajna (Anemone pulsatilla), jest uznany za wymarły na naturalnych stanowiskach. Pozostałe 5 gatunków objęte jest ścisłą ochroną gatunkową. Na szczególną uwagę zasługuje, będąca endamitem zachodniokarpackim, sasanka słowacka (Anemone slavica) znana w Polsce z jednego stanowiska w Tatrach, na którym rośnie zaledwie kilkaset osobników.