Bajkowy Ogród

1. Nauczyciel określa wielkość obszaru przeznaczonego na zabawę w zależności od wieku i liczby dzieci, a także biorąc pod uwagę otoczenie, w którym będzie się ona odbywać, tak aby umożliwić dzieciom swobodne poruszanie się, a nawet bieganie po całym obszarze w tym samym czasie. Nauczyciel losowo rozmieszcza na całym obszarze gry karty (przygotowane wcześniej i zalaminowane, jeśli to możliwe) z obrazkami roślin (leczniczych, trujących, chronionych). Liczbę kart należy dostosować do liczby dzieci. Dla grupy 30 osób proponujemy po 6 kart z każdym gatunkiem rośliny leczniczej, po 1 karcie z każdym gatunkiem rośliny chronionej i po 1 karcie z każdym gatunkiem rośliny trującej.
2. Nauczyciel krótko omawia z dziećmi rośliny lecznicze występujące w Karpatach, a także ich dobroczynne działanie w leczeniu różnych chorób. Ostrzega, że niektóre rośliny stosowane w leczeniu są trujące i mogą wyrządzić krzywdę, dlatego zbierając zioła, należy ich unikać. Inne rośliny (lecznicze lub nie) są z kolei pod ochroną i nie wolno ich zbierać, dlatego uprawia się je w specjalnie do tego przeznaczonych gospodarstwach.
3. Pracując z młodszymi dziećmi, nauczyciel zaznajamia je z konkretnymi gatunkami roślin chronionych i trujących. Prezentuje ich zdjęcia i daje dzieciom trochę czasu na zapamiętanie roślin. Przestrzega dzieci, aby nie zrywały tych roślin i wyjaśnia dlaczego. W przypadku starszych dzieci, można zdecydować o pominięciu tej części, w zależności od ich znajomości tematu.
4. Następnie nauczyciel wybiera jednego ucznia, który będzie odgrywał rolę POLNEGO SKRZATA i oznacza go w widoczny sposób. Skrzat porusza się swobodnie po obszarze gry, próbując złapać jak najwięcej dzieci – zbieraczy roślin leczniczych. Dzieci dotknięte przez skrzata oddają mu wszystkie zebrane rośliny i muszą zacząć zbierać je od nowa. Skrzat natomiast natychmiast rozkłada karty na ziemi.
5. Pozostałe dzieci zostają podzielone na grupy. Jeśli zabawa odbywa się z około 30 dziećmi, grupy powinny liczyć 4–5 osób. Zadaniem każdej grupy jest wybranie i oznaczenie miejsca, na skraju obszaru przeznaczonego do zabawy, które będzie jej domkiem oraz uzgodnienie strategii zbierania ziół leczniczych (karty mogą być przynoszone do domku w trakcie gry lub na jej zakończenie). Dzieci powinny w wyznaczonym czasie zebrać jak najwięcej roślin i przynieść je do domku.
6. Omów zasady gry informując, że dzieci bawią się w zbieraczy leczniczych ziół, które zimą wykorzystają do zrobienia herbaty. Rośliny zbierane są w Bajkowym Ogrodzie i gromadzone w domku. Jeśli grasz z młodszymi dziećmi, ostrzeż je przed niebezpieczeństwem wynikającym z zebrania trujących lub chronionych gatunków. W przypadku starszych uczniów nie ma potrzeby wspominać o tym fakcie. Należy im go wyjawić dopiero pod koniec gry.
7. Kiedy upłynie czas przeznaczony na zbieranie ziół, zwołaj dzieci i policz, ile kart ma każda z grup. Jeśli wśród zebranych roślin pojawi się gatunek chroniony, grupa musi uiścić opłatę w postaci zwrotu 2 kart ziół leczniczych za każdą chronioną roślinę. Jeśli wśród kart znajdzie się roślina trująca, grupa zostaje zdyskwalifikowana (zatruła się herbatą zrobioną z tej rośliny), a pozostali uczniowie mają wyznaczyć zadanie, które zdyskwalifikowana grupa ma wykonać, aby się „uratować” (np. 10 przysiadów, przebiegnięcie określonego dystansu, skakanie na jednej nodze itp.).
8. Na podstawie końcowej liczby zebranych kart z ziołami leczniczymi ogłaszana jest zwycięska grupa.

Do tego ćwiczenia można również wykorzystać koło identyfikacyjne ziół (s. 238, 240, 313–314, 329–330). Dzieci mogą w nim znaleźć informacje na temat zbierania i wykorzystania poszczególnych gatunków roślin leczniczych.

Zbieranie żywych roślin
Po grze z kartami, w której dzieci uczą się rozpoznawać gatunki roślin leczniczych, można przystąpić do zbierania żywych roślin i ich suszenia. Rośliny należy suszyć w odpowiednio przewiewnym miejscu. Najlepiej położyć je na kratkach wentylacyjnych lub związać w małe pęczki i powiesić.

Wykorzystanie ziół leczniczych – połączenie z zajęciami plastycznymi
Wspólnie z dziećmi zróbcie herbatę ze świeżych i suszonych ziół. Wysuszone rośliny można również dodać do mieszanki służącej do produkcji papieru z recyklingu lub wykorzystać do zrobienia poduszek zapachowych, pocztówek (naklejając rośliny na gruby papier), a także innych przedmiotów dekoracyjnych i upominków.

Alternatywna zabawa
Dzieci zbierają grzyby w Bajkowym Ogrodzie i starają się unikać trujących gatunków. Do tego ćwiczenia możesz wykorzystać karty grzybów z rozdziału 3.