Koła informacyjne i identyfikacyjne porostów

Uczniowie przygotowują dla siebie praktyczną pomoc, która pozwoli im lepiej poznać 12 gatunków porostów. Każdy z podanych gatunków jest typowy dla określonego siedliska, od naturalnych i półnaturalnych po siedliska w krajobrazie kulturowym, w tym takie, na które człowiek wywarł znaczący wpływ. Porosty odzwierciadlają jakość środowiska naturalnego i mogą nam sporo powiedzieć o stopniu przekształcenia danego siedliska przez człowieka. Oprócz rysunku i nazwy gatunku, w kole podano informacje o podłożu i miejscu, na którym porost rośnie. Wprowadzono również wartość wskaźnikową gatunku, odzwierciedlającą stopień oddziaływania człowieka w danym miejscu:  – miejsca w znacznym stopniu przekształcone lub stworzone przez człowieka,  – zarówno stanowiska naturalne, jak i antropogeniczne,  – miejsca naturalne i półnaturalne (nieznacznie zmienione przez człowieka),  – miejsca naturalne, bez wpływu człowieka. (Liszajecznik kuusamoeński uznany został za gatunek występujący na siedliskach nieznacznie zmienionych przez człowieka mimo tego, że porasta gontowe dachy budynków, które są siedliskiem antropogenicznym. Gatunek ten jest jednak wrażliwy na zanieczyszczenia środowiska i być może właśnie dlatego znalazł się w tej kategorii. Z podobnych przyczyn w kategorii miejsca naturalne, bez wpływu człowieka umieszczono literaka właściwego, który zasiedla też lasy przekształcone przez człowieka [przyp. red.]).

Jak korzystać z koła informacyjnego i identyfikacyjnego?

Przekręć strzałkę w mniejszym kole tak, aby wskazywała na ilustrację gatunku, najbardziej przypominającego ten, który chcesz oznaczyć. W przypadku roślin drzewiastych należy skierować strzałkę w stronę liścia, a w przypadku grzybów – w stronę owocnika. Informacje można odczytać w wycięciu małego koła. Jeśli chcesz znaleźć informacje na temat gatunku, którego nazwę znasz, skieruj strzałkę bezpośrednio na jego nazwę.

1. Poinformuj dzieci, że wykonają praktyczną pomoc, która pomoże im lepiej poznać wybrane gatunki organizmów żyjących w Karpatach.
2. Rozdaj każdemu uczniowi odpowiednią kartę pracy, w zależności od tego, jakie koło będzie wykonywał (jeśli koła nie mają być laminowane, warto skopiować je na grubszy papier, aby dłużej zachowały trwałość), zaleca się powiększenie kół do rozmiaru A3).
3. Dzieci wycinają poszczególne koła z kart pracy. Jeśli pracują z wersją czarno-białą, mogą pokolorować gatunki zgodnie z wzorcowymi zdjęciami. Podobnie mogą pokolorować mniejsze koło (koła). Dwa większe koła sklejają ze sobą tylną stroną.
4. Jeśli to możliwe, każde koło – zarówno to większe (klejone), jak i mniejsze (ze strzałką i wycięciem) – zalaminuj, aby było odporne na wodę i inne uszkodzenia.
5. W środku obu kół wytnij otwory za pomocą małych, ostro zakończonych nożyczek. Umieść małe koło ze strzałką po tej stronie koła identyfikacyjnego, po której znajdują się rysunki gatunków. W zależności od rodzaju koła, które robisz (patrz część specjalna), użyj jednego lub dwóch małych kół. Za pomocą napa połącz koła, kończąc w ten sposób koło informacyjne i identyfikacyjne.
6. Uczniowie uczą się jak korzystać z koła, a to pomoże im lepiej poznać wybrane gatunki organizmów występujące w Karpatach.

Zajęcia te pozwalają na przygotowanie kół informacyjnych i identyfikacyjnych grzybów, porostów, drzew i krzewów, ziół leczniczych oraz płazów bezogonowych Karpat. Poniższy tekst podzielony jest na dwie części. Część wspólna jest taka sama, niezależnie od tego, które z kół informacyjnych zostanie wykorzystane. Część szczegółowa jest podzielona zgodnie z zakresem informacji i rodzajem koła identyfikacyjnego. Karty pracy niezbędne do wykonania każdego koła przygotowane są w dwóch wersjach: kolorowej i czarno-białej. W wersji kolorowej wystarczy je wyciąć i zalaminować, aby stworzyć ciekawą pomoc dydaktyczną. Jeśli istnieje możliwość wykonania kolorowych kopii, zalecamy zrobienie co najmniej pięciu, które uczniowie mogą wykorzystać w grupach, np. podczas określania gatunków w trakcie spaceru przyrodniczego. Karty pracy w wersji czarno-białej są łatwe do skopiowania, więc każdy uczeń może stworzyć swoje własne koło informacyjne i identyfikacyjne. Na zajęciach plastycznych dzieci mogą je pokolorować zgodnie z wzorcowym obrazkiem, przygotowując je w ten sposób do wykorzystania na zajęciach z biologii. Zaleca się powiększenie kół do rozmiaru A3.