Nornik tatrzański

Typ: Strunowce (Chordata)

Gromada: Ssaki (Mamalia)

Rząd: Gryzonie (Rodentia)

Rodzina: Chomikowate (Critecidae)

Jest to jeden z najrzadszych i jednocześnie najsłabiej poznanych ssaków w Polsce. Nornik tatrzański podlega w kraju ścisłej ochronie gatunkowej. Nie posiadamy danych o spadku liczebności tego gatunku, a jego wysoki status ochronny wynika z ograniczonego i wyspowego zasięgu. Na światowej czerwonej liście IUCN oraz w Polskiej czerwonej księdze zwierząt. Kręgowce posiada status LC (Least Concern) czyli gatunek najmniejszej troski. Nornik tatrzański jest również objęty dyrektywą siedliskową (załącznik II i IV).

Nornik tatrzański jest endemitem karpackim, którego izolowane populacje rozmieszczone są w dwóch regionach Karpat. Pierwszy z nich to wysokie pasma górskie w Karpatach Zachodnich na Słowacji i w Polsce, a drugi to kilka stanowisk na Ukrainie i w północnej Rumunii. W Polsce nornik tatrzański występuje jedynie w trzech miejscach: w Tatrach oraz w Beskidzie Żywieckim na Babiej Górze i na Pilsku.

Jest to gatunek wysokogórski spotykany na wysokościach 650–2350 m n.p.m. Wykorzystuje różnorodne typy środowisk w piętrze regla górnego, wzdłuż górnej granicy lasu i powyżej niej w piętrach subalpejskim i alpejskim. Preferuje siedliska leśne z bujnym runem, powalonymi pniami drzew i rumoszem skalnym oraz wilgotne łąki z wysoką roślinnością i głazowiskami. Najchętniej osiedla się wzdłuż potoków. Unika zwartej kosodrzewiny.

Potencjalnymi zagrożeniami są niszczenie i fragmentacja siedlisk w wyniku działalności gospodarczej oraz zabijanie przez ludzi, którzy mogą postrzegać nornika, podobnie jak inne małe gryzonie, jako „szkodnika”.

Nornik tatrzański jest bardzo podobny do nornika darniowego (Microtus subterraneus), ale jest nieco większy i ma mniejsze oczy. Dla większości ludzi wygląda zapewne jak wszystkie, małe, „myszopodobne” gryzonie. Warto jednak dokładniej mu się przyjrzeć i porównać go np. z myszarką leśną (Apodemus flavicollis). Od razu zwrócimy uwagę, że nornik ma małe uszy, stosunkowo krótki ogon, a myszarka ma długie uszy, ogon dłuższy od reszty ciała i wygląda na znacznie smuklejszą.

Nornik tatrzański jest gatunkiem roślinożernym, aktywnym nocą. W przeciwieństwie m.in. do nornika darniowego, nie kopie własnych korytarzy lecz jako schronienia wykorzystuje nory innych ssaków lub przestrzenie pomiędzy kamieniami. Młode przychodzą na świat wczesną wiosną często jeszcze pod zalegającym śniegiem. Patrząc z ludzkiej perspektywy, norniki żyją bardzo krótko – dożywają około 1,5 roku.

• Nornik tatrzański został opisany jako nowy gatunek dopiero w 1952 r. i początkowo był uznawany za endemit tatrzański jednak już w latach 60. XX w. odkryto, że występuje również poza Tatrami.