Świat Karpat - podręcznik do edukacji ekologicznej

Zaskakująco, gatunki mikoryzowe – gołąbki (Russula spp.), muchomory (Amanita spp.) i mleczaje (Lactarius spp.), które zwykle kojarzą się z lasami (prawdopodobnie będącymi ich typowym siedliskiem), można znaleźć również na największych wysokościach w górach. Żyją tu w symbiozie m.in. z płożącymi wierzbami np. wierzbą żyłkowaną (Salix reticulata) i wierzbą wykrojoną (Salix retusa) lub z innymi gatunkami np. dębikiem ośmiopłatkowym (Dryas octopetala). Te gatunki roślin tworzą typowy rodzaj roślinności, który można znaleźć tylko wysoko w górach (piętro alpejskie) i poza kołem podbiegunowym w tundrze. Oprócz gatunków bardzo pospolitych, które znamy z mniejszych wysokości, takich jak np. lakówka pospolita (Laccaria laccata), istnieje grupa gatunków, które poza najwyższymi szczytami występują tylko w głębi Arktyki. Nazywane są one gatunkami arktyczno-alpejskimi. Do najpospolitszych i najbardziej typowych arktyczno-alpejskich grzybów w Karpatach należy na przykład gołąbek Russula nana, z karminowoczerwonym kapeluszem i białym trzonem. Dość często występują też niektóre gatunki mleczajów np. mleczaj wierzby żyłkowanej (Lactarius salicis-reticulatae), a także L. brunneoviolaceus i L. dryadophilus znane z tego, że produkują białe mleczko, które później zmienia barwę na fioletową. Do gatunków arktyczno-alpejskich należy również jeden z największych gatunków grzybów – muchomor alpejski (Amanita nivalis). Grzyby rosną wszędzie, nawet w piętrze subniwalnym. Zgodnie z naszą wiedzą, najwyżej położonym miejscem występowania grzyba pęporostka alpejskiego (Lichenomphalia alpina) jest najwyższy szczyt rumuńskich Karpat (Moldoveanu – 2540 m n.p.m.).

Jaskinie lub inne podziemne przestrzenie, np. kopalnie, tunele kolejowe i piwnice winne, są siedliskiem, w którym mogą rozwijać się przede wszystkim grzyby nadrzewne. W jaskiniach występują grzyby, które owocują zwłaszcza na drewnie liściastym (na obszarach krasowych dominują lasy liściaste), w kopalniach na drewnie iglastym (obudowy korytarzy są najczęściej wykonane z drzew iglastych), a w piwnicach winnych na drewnie dębowym (beczki są zwykle zrobione z drewna dębowego). W przeciwieństwie do naturalnych warunków leśnych, grzyby rosnące w przestrzeniach podziemnych muszą przystosować się do nowych warunków środowiskowych (ciemność, duża wilgotność, mniejsza zawartość tlenu itp.) i wytwarzają nietypowe, czasem trudne do zidentyfikowania owocniki. Ogólnie rzecz biorąc, grzyby jaskiń nie są dostatecznie zbadane. Przykładem niezwykłego znaleziska w jaskini w Niżnych Tatrach (Słowacja) jest uchówka (Otidea sp.). Inne gatunki stwierdzone w kopalniach to np. jamkokora rzędowa (Neoantrodia serialis dawn. Antrodia serialis), Physisporinus vitreus, niszczyca anyżkowa (Gloeophyllum odoratum) i twardoskórzak łuskowaty (Neolentinus lepideus dawn. Lentinus lepideus).