Rośliny naczyniowe
Główne gatunki drzew dominujące w lasach karpackich to: buk zwyczajny (Fagus sylvatica), świerk pospolity (Picea abies), jodła pospolita (Abies alba), dąb szypułkowy (Quercus robur) i dąb bezszypułkowy (Quercus petraea), grab pospolity (Carpinus betulus) i klon jawor (Acer pseudoplatanus). Modrzew europejski (Larix decidua) i sosna limba (Pinus cembra) występują ponad piętrem lasów świerkowych w górach, a olsza szara (Alnus incana) wraz z licznymi krzewami z rodziny wierzbowatych (Salicaceae), takimi jak wierzba purpurowa (Salix purpurea) i wierzba wiciowa (Salix viminalis), tworzą lasy łęgowe wzdłuż górskich potoków i brzegów rzek.
Występujące na różnych siedliskach zbiorowiska leśne posiadają odmienne i charakterystyczne dla każdego z nich składy gatunkowe. Pod koronami drzew, w niższych warstwach lasu, różnorodność gatunkowa jest zazwyczaj niezbyt bogata. W wielu pracach naukowych opisujących leśne i łąkowe zbiorowiska roślinne można zauważyć, że na podobnym obszarze liczba gatunków w lasach jest znacznie mniejsza niż na łąkach. Gatunki roślin występujące na dnie lasu są bardzo dobrze przystosowane do panujących tu specyficznych warunków, a wiele z nich, jak np. przytulia wonna (Galium odoratum), żywiec gruczołowaty (Cardamine glandulifera syn. Dentaria glandulosa), żywiec cebulkowy (Dentaria bulbifera), żywokost sercowaty (Symphytum cordatum) i szczawik zajęczy (Oxalis acetosella), nie są w stanie żyć poza środowiskiem leśnym.
Na mniejszych wysokościach, gdzie góry graniczą z pogórzem, drzewostany tworzą dąb szypułkowy i dąb bezszypułkowy, wraz z grabem pospolitym. Wiele ciepłolubnych gatunków, wśród nich pnącza, krzewy i drzewa, takie jak na przykład powojnik prosty (Clematis recta), powojnik pnący (Clematis vitalba), nawrot czerwonobłękitny (Lithospermum purpurocaeruleum), śliwa tarnina (Prunus spinosa), lipa srebrzysta (Tilia tomentosa), występują powszechnie w lasach dębowych, szczególnie tych rosnących na południowych stokach. (W Polsce w najniżej położonym, idąc od podnóża gór, piętrze roślinności czyli w tzw. piętrze pogórza rosły niegdyś lasy grądowe, grąd subkontynentalny, które zostały niemal całkowicie wykarczowane przez człowieka. Obecnie znaleźć można tylko niewielkie fragmenty tego typu drzewostanów [przyp. red.]).
Powyżej lasów dębowych, w strefie średnich wysokości, występują lasy bukowe (tworzące piętro regla dolnego [przyp. red.]). Buk jest drzewem liściastym zrzucającym liście na zimę. W Karpatach dorasta do znacznej wysokości 50 m. Przez jego gęstą koronę przedostaje się niewiele światła dlatego z reguły brak w tych lasach warstwy podszytu. Gatunki runa to natomiast przede wszystkim tzw. geofity wiosenne, które zakwitają wczesną wiosną, zanim na drzewach rozwiną się liście. Wiele z nich ma przyciągające wzrok kwiaty, jak na przykład śnieżyczka przebiśnieg (Galanthus nivalis), śnieżyca wiosenna (Leucojum vernum), cebulica dwulistna (Scilla bifolia), zawilec gajowy (Anemone nemorosa) czy przylaszczka pospolita (Hepatica nobilis).
Chociaż w lasach bukowych rośnie stosunkowo niewiele rzadkich gatunków roślin, niektóre z nich znajdują się na czerwonej liście. Należą do nich: niezwykle rzadki storczyk – storzan bezlistny (Epipogium aphyllum), zaobserwowany jedynie na kilku stanowiskach w Karpatach, cyklamen fatrzański (Cyclamen fatrense), endemiczny dla Karpat Zachodnich, a także jaskier karpacki (Ranunculus carpaticus), endemiczny dla Karpat Południowo-Wschodnich, oraz psiząb liliowy (Erythronium dens-canis), gatunek południowoeuropejski. (W Polsce storzan bezlistny jest gatunkiem krytycznie zagrożonym, występującym na nielicznych stanowiskach w tym kilku w Karpatach [przyp. red.]).
W wyższych położeniach regla dolnego, jawor, jodła pospolita i buk zwyczajny tworzą lasy mieszane, w których często występuje jarząb pospolity (Sorbus aucuparia), wiciokrzew pospolity (Lonicera xylosteum), bez koralowy (Sambucus racemosa) i porzeczka alpejska (Ribes alpinum), a warstwa runa jest bogata w gatunki, zwłaszcza paprocie, występują tu m.in. paprotnik ostry (Polystichum lonchitis syn. Dryopteris lonchitis), nerecznica samcza (Dryopteris filix-mas), wietlica samicza (Athyrium filix-femina) i zaproć górska (Oreopteris limbosperma syn. Lastrea limbosperma).
Warto wspomnieć, że w Karpatach znajduje się wiele stanowisk lasów bukowych, które zachowały się w stanie pierwotnym dlatego Komitet Światowego Dziedzictwa UNESCO wpisał pierwotne lasy bukowe Karpat na Listę światowego dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego UNESCO. (Pradawne i pierwotne lasy bukowe w Karpatach i innych regionach Europy – międzynarodowy wpis seryjny, zainicjowany w roku 2007 i następnie trzykrotnie rozszerzany w latach 2011, 2017 i 2021, obejmuje obecnie 94 elementy w 18 krajach, w tym lasy bukowe na kilku stanowiskach w Bieszczadzkim Parku Narodowym w Polsce [przyp. red.]).
Powyżej lasów bukowych znajdują się lasy iglaste, w których dominuje świerk pospolity (czyli ponad piętrem regla dolnego tworzonym głównie przez buczynę karpacką rozciąga się piętro regla górnego, w którym dominują bory świerkowe [przyp. red.]). Drzewa iglaste preferują niższe temperatury i wysoką wilgotność powietrza, które występują na obszarach górskich. Szata roślinna jest uboga w gatunki roślin naczyniowych, ze względu na niedostateczną ilość światła, natomiast obficie występują inne grupy organizmów – mchy i porosty. Szczególną cechą runa w lasach świerkowych jest to, że tworzą je tzw. gatunki kwasolubne. Gatunki te są dobrze przystosowane do wzrostu na glebach o wysokiej kwasowości, a nawet je preferują. Takie gleby występują w lasach świerkowych. Wśród pospolitych roślin zielnych tworzących dolne piętro lasu świerkowego znajdują się: kosmatka olbrzymia (Luzula sylvatica), wietlica alpejska (Athyrium distentifolium), podrzeń żebrowiec (Blechnum spicant) i śmiałek pogięty (Deschampsia flexuosa, syn. Avenella flexuosa). W starych lasach świerkowych, które nie są tak gęste jak młodsze, w runie przeważa borówka czarna (Vaccinium myrtillus). Oprócz niej można tu znaleźć jeszcze kilku innych zimozielonych przedstawicieli rodziny wrzosowatych (Ericaceae), takich jak gruszycznik jednokwiatowy (Moneses uniflora), gruszyczka okrągłolistna (Pyrola rotundifolia), gruszyczka karpacka (Pyrola carpatica), która jest gatunkiem endemicznym we florze karpackiej, oraz gruszynka jednostronna (Orthilia secunda). Ich liście pozostają zielone pod pokrywą śnieżną.
