Ptaki
Chyba najbardziej charakterystycznym gatunkiem łąk i pastwisk, a zarazem wiernym towarzyszem człowieka, jest skowronek (Alauda arvensis). Śpiewając melodyjnie, samiec wzlatuje na duże wysokości, po czym gwałtownie spada w kierunku ziemi. Jego siedliska rozciągają się od obszarów nizinnych po piętro alpejskie. Obecnie skowronek należy do pospolitych ptaków we wszystkich krajach karpackich. Intensywne rolnictwo stanowi jednak dla niego poważne zagrożenie, które spowodowało już znaczny spadek liczebności jego populacji w większości krajów Europy Zachodniej.
Zbliżone siedliska na niższych i średnich wysokościach zajmuje potrzeszcz (Miliaria calandra), którego ubarwienie jest podobne do ubarwienia skowronka. Ptak ten, tak jak skowronek, gniazduje na ziemi. Śpiew samca przypomina stopniowo przyspieszający brzęk kluczy. (W Polsce potrzeszcz jest nielicznym ptakiem lęgowych na nizinnych terenach rolniczych [przyp. red.]).
Łąki z rozproszoną roślinnością krzewiastą i drzewiastą, od nizin do górnej granicy lasu, są miejscem występowania gąsiorka (Lanius collurio), który budową ciała i kształtem dzioba przypomina ptaka drapieżnego. Chociaż gatunek ten jest tylko nieco większy od wróbla, jego umiejętności łowieckie są naprawdę godne podziwu. Gąsiorek żywi się głównie owadami, ale może też łapać małe gryzonie i mniejsze gatunki ptaków. Nadmiar pokarmu nadziewa na ciernie tarniny lub innych ciernistych krzewów. Podczas polowania potrafi zawisnąć w miejscu energicznie trzepocząc skrzydłami. (Nazwa łacińska gąsiorka jest dosyć złowieszcza, i może być mniej więcej tłumaczona jako „drapieżny rzeźnik” [przyp. red]).
Surowe warunki panujące na murawach alpejskich w najwyższych partiach Karpat odpowiadają niepozornemu siwerniakowi (Anthus spinoletta). Podobnie jak w przypadku innych gatunków świergotków, samiec często śpiewa w trakcie lotu. Największa populacja tego gatunku w Europie znajduje się w Rumunii. (W polskich Karpatach gniazduje w Tatrach, Bieszczadach, Beskidzie Śląskim i Żywieckim, Gorcach, Beskidzie Wyspowym, być może w Beskidzie Sądeckim i Małych Pieninach, liczebność karpackiej populacji oszacowano w 2016 r. na około 2600 par [przyp. red.]).
Tajemniczym mieszkańcem łąk i pastwisk położonych zarówno na nizinach jak i na terenach górskich jest derkacz (Crex crex). Ze względu na jego ukryty tryb życia, wiemy o nim bardzo niewiele. Obecność derkacza zdradza głównie głos samca, który możemy usłyszeć o zmierzchu i w nocy. Wydaje on wyjątkowo głośne dźwięki przypominające „der, der” lub „kreks, kreks". Intensyfikacja rolnictwa, utrata odpowiednich siedlisk (zwłaszcza podmokłych łąk), ale także niewłaściwe metody koszenia w miejscach lęgowych, przyczyniły się do tego, że derkacz jest dziś gatunkiem zagrożonym w skali globalnej. Na szczęście można go jeszcze spotkać we wszystkich krajach karpackich.
Podobnie jak w przypadku derkacza, przepiórka (Coturnix coturnix) woli być raczej słyszana niż widziana. Jest to najmniejszy europejski ptak z rodziny kuraków, osiągający w przybliżeniu wielkość kosa (Turdus merula). Niestety intensyfikacja i chemizacja rolnictwa, spowodowały drastyczny spadek liczebności populacji przepiórki. W okolicach siedzib ludzkich bardzo niebezpieczne (podobnie jak dla wielu innych ptaków, zwłaszcza piskląt i podlotów) są dla niej również koty domowe ponieważ wyrządzają poważne straty w lęgach.
Ciekawym gatunkiem ptaka występującym na urozmaiconych terenach rolniczych z licznymi zadrzewieniami i sadami, w których zachowały się drzewa dziuplaste jest dudek (Upupa epops). Podobnie jak inne kraskowe (Coraciiformes), jest bardzo pięknie ubarwiony. Gniazduje głównie w dziuplach drzew. W razie zagrożenia pisklęta potrafią wystrzyknąć z kloaki w kierunku napastnika mazistą i silnie cuchnącą padliną wydzielinę gruczołu kuprowego wraz z kałem. Pożywieniem dudka są głównie owady i inne bezkręgowce, których poszukuje na ziemi. Dzięki specjalnie przystosowanemu dziobowi może z łatwością wybierać pokarm z bydlęcego nawozu. Niestety dudek zanika w wyniku utraty odpowiednich siedlisk.
Bogactwo pokarmu dostępnego w siedliskach trawiastych, w postaci owadów, ptaków, gryzoni i innych gatunków zwierząt, przyciąga również ptaki drapieżne. Gatunkiem obecnym we wszystkich krajach karpackich jest pustułka (Falco tinnunculus). Bardzo charakterystycznie zawisa ona nad różnymi terenami nieleśnymi wypatrując swojej zdobyczy – głównie gryzoni. Pustułki polują również na łąkach, gdzie prowadzona jest intensywna działalność rolnicza. Zajmują często gniazda krukowatych (Corvidae), zwłaszcza srok (Pica pica), wron siwych (Corvus corone) i gawronów (Corvus frugilegus). Spotykane są również w miastach.
Łąki są ulubionym miejscem polowań myszołowa (Buteo buteo), który jest stosunkowo licznym ptakiem drapieżnym w Karpatach i w całej Europie. Często był obiektem prześladowań ze strony ludzi (na Słowacji jest najczęstszą ofiarą przestępstw związanych z ptakami). Miejsca, w których myszołów przebywa w ciągu dnia, są następnie wykorzystywane do polowań przez gatunki nocne. O zmierzchu pojawia się tu np. uszatka (Asio otus). Jest to średniej wielkości sowa z charakterystycznymi piórami na głowie, przypominającymi uszka. Oba gatunki żywią się głównie małymi gryzoniami.
Czy wiesz że młode uszatki (i inne sowy) bardzo szybko opuszczają gniazdo? Nie potrafią wtedy jeszcze latać i siedzą na gałęziach albo na ziemi. Zdarza się, że ludzie myśląc, iż wypadły z gniazda zabierają je ze sobą. Jeżeli nie są chore lub ranne należy je zostawić gdyż nadal karmione są przez swoich rodziców.
Rzadkim gatunkiem, którego znaczna część populacji w Europie związana jest z przedgórzem Karpat i przyległymi obszarami nizinnymi, jest zagrożony w skali globalnej raróg zwyczajny (Falco cherrug). W przeszłości jego ulubionym terenem łowieckim były pastwiska, na których występował suseł oręgowany. Sposobem na poprawę sytuacji populacji raroga jest więc odtworzenie kolonii susła oraz promowanie tradycyjnych metod hodowli zwierząt. W skali globalnej populacja raroga zwyczajnego stale maleje. Jedynymi wyjątkami są kraje karpackie (szczególnie Węgry, Słowacja, Ukraina i Serbia), gdzie jego stabilna populacja może stanowić ostatnią nadzieję na przetrwanie tego gatunku. (W Polsce nie jest to gatunek lęgowy, a jedynie od czasu do czasu zalatujący [przyp. red.]).
Dla wielu gatunków ptaków wędrownych siedliska łąkowe są atrakcyjnym miejscem odpoczynku i źródłem pożywienia w okresie migracji. Obserwowanie nad nimi tysięcy szpaków (Sturnus vulgaris) w miesiącach jesiennych jest niezapomnianym przeżyciem. Wiele ptaków korzysta ze znajdującego się na łąkach pokarmu również w okresie zimowym. Przykładem takich gatunków są łuszczakowate (Fringillidae), które można zobaczyć w licznych stadach, często składających się z kilku gatunków, w tym szczygła (Carduelis carduelis), makoloągwy (Carduelis cannabina) i dzwońca (Carduelis chloris).
