Świat Karpat - podręcznik do edukacji ekologicznej

Mszaki

Autor: Katarína Mišíková
Recenzent: Svatava Kubešová

Mannia triandra.pngSiedliska wysokogórskie w Karpatach są zasiedlane głównie przez mszaki z grupy gatunków alpejskich i subarktyczno-alpejskich, które są dobrze przystosowane do ekstremalnych warunków ekologicznych, takich jak silne promieniowanie słoneczne, niskie temperatury i zmiany wilgotności. Niskie i zwarte formacje, gęste poduszki i skupiska, ciemne zabarwienie i przystosowania fizjologiczne pomagają mszakom radzić sobie z powyższymi warunkami. Ważną grupą mszaków tych siedlisk są wątrobowce liściaste np. mannia skalna (Mannia triandra), która rośnie w strefie subalpejskiej, w wilgotnych szczelinach skalnych (głównie wapiennych lub dolomitowych), ale toleruje również stanowiska nieco bardziej nasłonecznione i suche. Jest wrażliwa na zmiany zarówno wilgotności, jak i intensywnego nasłonecznienia, ale także na wydeptywanie przez turystów i różne uszkodzenia. Ochrona tego gatunku i innych rzadkich mszaków polega na ochronie środowiska w skali globalnej oraz na ratowaniu ostoi flory i fauny poprzez właściwe zarządzanie ruchem turystycznym. Gatunek ten jest ujęty w załączniku I do Konwencji Berneńskiej i w załączniku II do dyrektywy siedliskowej. (W Polsce mannia skalna była na liście gatunków objętych ochroną ścisłą w latach 2001–2004. Została z niej usunięta ponieważ jedyne stanowisko w kraju, które znajdowało się w Karkonoszach już nie istnieje [przyp. red.]).

Splachnum ampullaceum.pngPodsadnikowate
Odchody zwierząt, sporadycznie martwy pokład torfu jako siedlisko zastępcze, kolonizowane są przez przedstawicieli rodziny podsadnikowatych (Splachnaceae), np. przez podsadnika pęcherzykowatego (Splachnum ampullaceum). W przeciwieństwie do większości mszaków gatunki należące do tej rodziny tolerują wysokie stężenia azotanów. Ich zarodniki są rozsiewane nie tylko przez wiatr (jak w przypadku innych mszaków), ale także przez owady. Rozprzestrzenianie zarodników przez owady jest ułatwione dzięki zwracającemu na siebie uwagę kształtowi i barwie zarodni (czerwonej, fioletowej i żółtej), a także dzięki silnemu zapachowi. Ta grupa mszaków jest zagrożona przez zanikanie pastwisk w Karpatach oraz przez ogólne zmiany klimatyczne (suche i gorące lata). Ich ochrona polega na utrzymaniu ekstensywnego wypasu i ochronie alternatywnych siedlisk, takich jak torfowiska lub rozkładające się drewno w starodrzewach.

Pobierz pełną wersję w PDF

Świat Karpat

Podręcznik do edukacji ekologicznej

Projekt współfinansowany

Projekt "Świat Karpat" jest dofinansowany ze środków Mechanizmu Finansowego EOG 2014-2021 w ramach programu: „Środowisko, Energia i Zmiany klimatu” oraz z budżetu Państwa.  
Fundusze Europejskie