Mszaki
Mszaki są bardzo rozpowszechnioną i łatwo przystosowującą się grupą organizmów kolonizującą różne podłoża i środowiska. Choć często bywają przez nas niedoceniane mają ogromne znaczenie w przyrodzie. Są w stanie wchłonąć i zatrzymać dużą ilość wody, zwiększając w ten sposób wilgotność terenu i zmniejszając parowanie. Gęsto porastając podłoże zapobiegają erozji gleby na polanach i nasypach drogowych.
Czym są mszaki?
Mszaki to bardzo stara grupa roślin zarodnikowych występująca na Ziemi już w erze paleozoicznej [przyp. red.]. Zamieszkują głównie siedliska lądowe ale w procesie rozmnażania do zapłodnienia niezbędna jest woda. Posiadają przemianę pokoleń z dominującym pokoleniem płciowym czyli gametofitem oraz zależnym od niego sporofitem. Na gametoficie, który kiełkuje z zarodnika, rozwijają się następnie rodnie i plemnie czyli organy rozmnażania płciowego. Po zapłodnieniu z zygoty wyrasta sporofit czerpiący z gametofitu substancje odżywcze i zbudowany z wrastającej w gametofit stopy, zarodni z dojrzewającymi zarodnikami oraz (u mchów właściwych) z sety. U części mszaków (np. niektóre glewiki) gametofit jest płaską plechą. U większości gametofit ma postać ulistnionych łodyżek umocowanych w podłożu za pomocą chwytników. Dawniejsze podziały systematyczne klasyfikowały mszaki w randze gromady, dzieląc ją na trzy klasy: glewiki, wątrobowce
i mchy. Obecnie mszaki podzielono na trzy odrębne gromady – wątrobowce (Marchantiophyta, wcześniej nazywane Hepaticae), glewiki (Anthocerotophyta) i mchy (Bryophyta, wcześniej nazywane Musci).
W regionie karpackim występują głównie mszaki siedlisk leśnych, a do gatunków rzadkich i zagrożonych należą przede wszystkim mszaki epifityczne i rosnące na martwym drewnie. Całkowita liczba gatunków mszaków w Karpatach nie jest jeszcze znana. Szacuje się, że w Europie jest ich 1700, a w Tatrach stwierdzono występowanie ponad 700 gatunków. Zmienność zarówno podłoża geologicznego, jak i warunków klimatycznych na obszarze Karpat warunkuje dużą różnorodność mszaków. Z drugiej strony, endemizm jest rzadkością w tej grupie organizmów, zwłaszcza w porównaniu z roślinami naczyniowymi. Świadczy o tym obecność tylko jednego endemicznego gatunku karpackiego czyli mchu Ochyraea tatrensis.
Briologia = nauka o mszakach
Wejście w świat mszaków jest dość proste – wystarczy położyć się (lub uklęknąć czy usiąść) w ich bliskim sąsiedztwie i zacząć je oglądać. Pierwszą reakcją laika będzie jednak prawdopodobnie – Ale przecież one wszystkie wyglądają tak samo. To prawda, w przeciwieństwie do roślin naczyniowych mszaki nie kwitną, a różnice między nimi są na pierwszy rzut oka niewielkie i można je stwierdzić z całą pewnością jedynie pod lupą lub mikroskopem. Jednak ich tajemniczość i wyraźna niechęć do bycia poznanym od pierwszego wejrzenia może być przecież całkiem urocza. A przy pewnej dozie cierpliwości może okazać się, że nawet rozróżnianie poszczególnych gatunków nie jest w istocie takie trudne; wszak już w 1741 r. J. J. Dillenius (uważany za pierwszego briologa) przedstawił w Historia Muscorum około 600 gatunków, które zidentyfikował bez mikroskopu.
