Ryby i minogokształtne
Na obszarze Karpat występują prawdopodobnie 3 gatunki minogów i ponad 60 rodzimych gatunków ryb. Dokładne określenie liczby gatunków jest jednak bardzo trudne ze względu na brak wiarygodnych danych. Większość zgromadzonej wiedzy dotyczy gatunków o znaczeniu gospodarczym, a przeprowadzenie całościowych badań byłoby bardzo kosztowne i czasochłonne.
Czy wiesz, że minogi nie są rybami?
Minogokształtne to odrębna linia ewolucyjna, która zaczęła się rozwijać ponad 500 mln lat temu. Są to bezszczękowe kręgowce, najczęściej dwuśrodowiskowe (anadromiczne) lub słodkowodne o silnie wydłużonym ciele i węgorzowatym kształcie. Funkcje szkieletu osiowego pełni struna grzbietowa. Charakterystyczną cechą rozwoju tych zwierząt jest stadium larwy zwanej ślepicą, która żyje w wodach słodkich ukryta w osadach dennych, gdzie żywi się głównie detrytusem (małymi cząstkami rozkładającego się materiału organicznego). Po kilku latach przechodzi przeobrażanie do postaci dorosłej, która następnie najczęściej migruje z rzek do środowiska morskiego. Dorosłe minogi większości współczesnych gatunków są pasożytami innych zwierząt wodnych (głównie ryb). Choć Karpaty często kojarzą się z krwawymi opowieściami, żyjące tu minogi (z wyjątkiem minoga karpackiego Eudontomyzon danfordi) są niepasożytnicze, a po przeobrażeniu nie odżywiają się tylko przystępują do rozrodu i zaraz po zakończeniu tarła giną.
Kolejnym problemem jest identyfikacja poszczególnych gatunków, ponieważ jak się okazuje nie zawsze są one 
oznaczane prawidłowo. Jak to możliwe? Czy nie ma żadnych kluczowych cech, które mogłyby pomóc w niezawodnym rozpoznawaniu gatunków? Tak i nie. Cechy charakterystyczne są określone jednoznacznie, ale mogą się różnić u osobników tego samego gatunku w obrębie danego obszaru geograficznego lub/i być podobne do cech gatunków pokrewnych. Niektóre gatunki krzyżują się ze sobą, a ich cechy i wymagania siedliskowe są bardzo podobne. Z tych też powodów, w ostatnich latach powszechne stało się wykorzystanie w taksonomii metod molekularnych. Badania genetyczne ujawniły przypadki, w których organizmy oznaczane do tej pory jako jeden gatunek, w rzeczywistości należały do gatunków bliźniaczych (kryptycznych) – genetycznie różnych, ale niemal identycznych w wyglądzie zewnętrznym. Komplikacje tego typu dotyczą przede wszystkim gatunków należących do rodzajów: minóg (Eudontomyzon), brzana i brzanka (Barbus), kiełb (Gobio i Romanogobio), płoć (Rutilus), wzdręga (Scardinius), koza (Sabanejewia), a także troć (Salmo). Gatunki te są badane od dawna i zawsze były preferowane do połowu. Wkrótce zostaną również opisne nowe gatunki w obrębie niektórych rodzajów ryb karpiowatych (np. Alburnus, Leuciscus).
Bardzo interesujący przypadek stanowią kozy (Cobitis spp.), u których w wielu populacjach dochodzi do krzyżowania się kilku różnych gatunków i powstawania osobników hybrydowych. W takim przypadku należałoby raczej mówić o kompleksie gatunków Cobitis niż o pojedynczym gatunku.
Czy to wydaje się bardzo skomplikowane? Cóż, taka jest natura! A to są niektóre z powodów, dla których bardzo trudno określić dokładną liczbę gatunków dla danego obszaru. Przynajmniej wciąż są nowe rzeczy do odkrycia wokół nas!
W Karpatach spotkamy też kilkanaście gatunków ryb obcego pochodzenia. Amur biały (Ctenopharyngodon 
idella), tołpyga pstra (Hypophthalmichthys nobilis dawn. Aristichthys) i tołpyga biała (Hypophthalmichthys molitrix) są hodowane przede wszystkim w akwakulturze na mięso. Sieja pospolita (Coregonus lavaretus) i peluga (Coregonus peled) są hodowane w głębszych wodach. Sumik karłowaty (Ameiurus nebulosus), sumik czarny (Ameiurus melas) i bass słoneczny (Lepomis gibbosus) występują na niższych wysokościach. Pstrąg tęczowy (Oncorhynchus mykiss) i pstrąg źródlany (Salvelinus fontinalis) zostały wprowadzone do mniejszych strumieni i do wód stojących na większych wysokościach. Poważny problem stanowią pochodzące ze wschodniej Azji trzy gatunki inwazyjne. Karaś chiński (Carassius auratus) występuje głównie w różnych typach cieplejszych wód stojących. Krzyżując się z innymi gatunkami ryb karpiowatych, a także wygrywając konkurencję pokarmową i siedliskową, wypiera wiele gatunków rodzimych, zwłaszcza karasia pospolitego (Carassius carassius). Czebaczek amurski (Pseudorasbora parva) mimo swoich niewielkich rozmiarów (przeważnie ok. 5 cm) stanowi duże zagrożenie dla drobnych ryb karpiowatych ze względu na silną konkurencję pokarmową, żerowanie na ikrze innych gatunków, zachowania agresywne oraz przenoszenie groźnych chorób infekcyjnych. Trawianka (Perccottus glenii) jest realnym zagrożeniem dla wielu rodzimych gatunków ryb, zwłaszcza dla żyjącej w podobnych siedliskach muławki bałkańskiej (Umbra krameri).
Ryby znajdują się w centrum zainteresowania człowieka, ponieważ stanowią ważną część naszego pożywienia. W związku z tym ludzie interesują się przede wszystkim większymi i szybciej rosnącymi gatunkami, które hodują i/lub przypadkowo bądź celowo wprowadzają do środowiska naturalnego co stanowi duże zagrożenie dla różnych rodzimych gatunków roślin i zwierząt (konkurencja pokarmowa i siedliskowa, presja drapieżnicza, pogorszenie jakości wód). Coraz mniej jest rejonów, w których działalność człowieka nie miałaby wpływu na lokalne zespoły ryb. Jednocześnie obszary, w których ten wpływ jest najmniejszy, są też najsłabiej zbadane. W Karpatach największy wpływ człowieka i jednocześnie najlepiej opisane zespoły ryb odnotowuje się w Czechach i na Słowacji, najmniejszy w Rumunii i Serbii. Negatywny wpływ rybołówstwa jest podobny we wszystkich krajach.
