Świat Karpat - podręcznik do edukacji ekologicznej

Ssaki

Autor: Marcel Uhrin
Recenzent: Milan Janák

bison_europaeus6.pngW Karpatach żyje W Karpatach żyje ok. 90 gatunków ssaków, co stanowi mniej więcej 45% europejskiej fauny tych zwierząt. Karpaty są m.in. ważną ostoją dużych drapieżników (Carnivora). Wysoka różnorodność biologiczna tego pasma górskiego znajduje również odzwierciedlenie w dużej liczbie gatunków nietoperzy (Chiroptera), z których część osiąga tu północną granicę swojego zasięgu np. podkowiec śródziemnomorski (Rhinolophus euryale) w południowej Słowacji, czy nocek długopalcy (Myotis capaccinii) w Karpatach Południowych w Rumunii., co stanowi mniej więcej 45% europejskiej fauny tych zwierząt. Karpaty są m.in. ważną ostoją dużych drapieżników (Carnivora). Wysoka różnorodność biologiczna tego pasma górskiego znajduje również odzwierciedlenie w dużej liczbie gatunków nietoperzy (Chiroptera), z których część osiąga tu północną granicę swojego zasięgu np. podkowiec śródziemnomorski (Rhinolophus euryale) w południowej Słowacji, czy nocek długopalcy (Myotis capaccinii) w Karpatach Południowych w Rumunii.

Pipistrellus pipistrellus.png

Ssaki (Mammalia) to zróżnicowana gromada kręgowców, do której należą nie tylko dobrze znane gatunki, takie jak duże zwierzęta roślinożerne np. jeleń szlachetny (Cervus elaphus) czy sarna europejska (Capreolus capreolus) oraz duże zwierzęta mięsożerne np. niedźwiedź brunatny (Ursus arctos) czy wilk szary (Canis lupus), ale także bogate w gatunki grupy drobnych przedstawicieli fauny, takie jak ryjówkokształtne (Soricomorpha), gryzonie (Rodentia) czy przystosowane do nocnego trybu życia i posiadające zdolność aktywnego lotu nietoperze. Największym ssakiem Karpat jest żubr europejski (Bos bonasus), który może osiągnąć ponad 1,5 m wysokości w kłębie i ważyć nawet tonę. Z drugiej strony, najmniejszy ssak karpacki, nietoperz karlik malutki (Pipistrellus pipistrellus), który należy również do najmniejszych europejskich gatunków ssaków, jest nie większy niż ludzki kciuk i waży średnio tylko 4 g. (Równie mała, a może nawet mniejsza od karlika malutkiego, jest ryjówka malutka (Sorex minutus)[przyp. red.]).

W Europie występują dwa bardzo do siebie podobne gatunki nietoperzy: karlik malutki (Pipistrellus pipistrellus) oraz karlik drobny (Pipistrellus pygmaeus), które przez ponad 200 lat były uważane za jeden gatunek (ICZN, 2003). Pod koniec XX w. stwierdzono wśród karlików "malutkich" istnienie dwóch echotypów (grup osobników emitujących sygnały o różnej częstotliwości), a dalsze badania genetyczne oraz ekologiczne wykazały, że mamy do czynienia z dwoma odrębnymi gatunkami (tzw. gatunki kryptyczne). Opisywane karliki są silnie związane z człowiekiem i często zasiedlają budynki mieszkalne. (Sachanowicz, Ciechanowski, 2005). Obydwa gatunki są podobnej wielkości, jednakże w wielu opracowaniach to karlik drobny jest uznawany za najmniejszego nietoperza Europy [przyp. red.].

W porównaniu z ptakami, obserwacja ssaków na wolności jest bardzo trudna i wymaga wiele cierpliwości m.in. ze względu na ich wieczorną lub nocną aktywność, płochliwość, czy też niewielkie rozmiary ciała wielu gatunków. Najczęstsze metody tropienia ssaków w środowisku naturalnym opierają się na poszukiwaniu pozostawionych przez nie śladów: tropów, odchodów, resztek pokarmu, legowisk, gniazd i innych schronień, szczątków martwych osobników itp.

Scenariusze i ćwiczenia:
Czego jeszcze możecie nie wiedzieć o nietoperzach
Czego jeszcze możecie nie wiedzieć o nietoperzach

Dzieci uzupełniają tekst słowami z podanej puli wyrazów do wyboru.

Ssaki Karpat

Utrwalenie i poszerzenie wiedzy o nietoperzach.

Biologia
10 - 14
Pobierz pełną wersję w PDF

Świat Karpat

Podręcznik do edukacji ekologicznej

Projekt współfinansowany

Projekt "Świat Karpat" jest dofinansowany ze środków Mechanizmu Finansowego EOG 2014-2021 w ramach programu: „Środowisko, Energia i Zmiany klimatu” oraz z budżetu Państwa.  
Fundusze Europejskie