Z punktu widzenia człowieka, podstawową funkcją obszarów trawiastych była niegdyś produkcja biomasy dla zwierząt hodowlanych. Ponieważ w ostatnich latach liczba zwierząt gospodarskich w regionie karpackim drastycznie się zmniejszyła, wiele osób może zadawać sobie podstawowe pytanie: Po co nam półnaturalne zbiorowiska łąkowe, których utrzymanie wymaga dużego nakładu sił i kosztów np. stałego wypasania i/lub regularnego koszenia z usuwaniem biomasy? Odpowiadając na to pytanie, zastanówmy się nad różnorodnymi funkcjami ekosystemów trawiastych.
Zbiorowiska trawiaste wpływają na kształtowanie się mikroklimatu zwiększając wilgotność powietrza i łagodząc wahania temperatury gleby i powietrza. Zwarta murawa roślin zielnych chroni glebę przed erozją wodną i wietrzną, która jest w takich miejscach wielokrotnie mniejsza niż na gruntach ornych. Na terenach podmokłych zbiorowiska łąkowe pełnią funkcje retencyjne, spowalniają odpływ wody i zapobiegają gwałtownym powodziom. Istotna jest tutaj przede wszystkim rola znajdujących się w dolinach rzecznych zbiorowisk łęgowych. Przekształcenie terenów trawiastych w grunty orne miało bardzo negatywne skutki w niektórych regionach górskich powodując m.in. właśnie erozję gleby i powodzie. Zbiorowiska łąkowe mają ponadto duże zdolności wychwytywania zanieczyszczeń – oczyszczają powietrze z pyłów oraz glebę z metali ciężkich. Stanowią naturalną barierę dla spływu zanieczyszczeń (np. nawozów sztucznych) z terenów uprawnych. Potrafią bowiem pobrać znaczne ilości składników pokarmowych np. azotanów, zapobiegając w ten sposób ich przenikaniu do wód powierzchniowych, a co za tym idzie eutrofizacji rzek i jezior.
Naturalne murawy oraz półnaturalne zbiorowiska łąkowe odznaczają się wyjątkowo dużą różnorodnością biologiczną, są siedliskiem wielu rzadkich i chronionych gatunków roślin i zwierząt. Na uwagę zasługuje jednak nie tylko wysoka różnorodność gatunkowa tych obszarów ale również wysoka różnorodność genetyczna. Odizolowane obszary górskie są jak wyspy, na których panują specyficzne warunki sprzyjające wykształceniu nowych gatunków roślin. Gatunki endemiczne w Karpatach rosną głównie w siedliskach murawowych. Zachowanie tej wysokiej różnorodności biologicznej wymaga jednak utrzymania dotychczasowych sposobów gospodarowania. Badania prowadzone w Bieszczadzkim Parku Narodowym wykazały, że zaniechanie koszenia w ciągu kilkunastu lat doprowadziło do utraty na badanym obszarze nawet do 26 gatunków roślin.
Czy wiesz, że półnaturalne łąki należą do ekosystemów o największej na świecie różnorodności gatunkowej w skali lokalnej? Trudno uwierzyć, że na łąkach Białych Karpat w Czechach w jednym małym kwadracie (20 cm x 20 cm) zmieściły się rośliny należące do 37 różnych gatunków. Jest to krucha, ale dynamiczna mozaika, która rozwijała się przez setki lat współistnienia człowieka z naturą.
Siedliska łąkowe są miejscem bytowania wielu gatunków zwierząt, szczególnie bezkręgowców i ptaków. Ptaki wykorzystują te tereny zarówno jako miejsca lęgowe np. derkacz (Crex crex), jak i miejsca żerowania np. orlik krzykliwy (Clanga pomarina) czy bocian biały (Ciconia ciconia). Bardzo bogata jest też entomofauna, szczególnie licznie występują różne gatunki motyli w tym m.in. chronione i ginące np. modraszek alkon (Phengaris alcon syn. Maculinea alcon) czy niepylak apollo (Parnassius apollo).
Karpackie łąki są również bogatym źródłem roślin leczniczych. Lokalne społeczności od wieków znają te rośliny i wykorzystują je do leczenia różnych chorób. Na bogatych gatunkowo łąkach niemal o każdej porze roku można znaleźć wiele przydatnych w medycynie ludowej ziół. Naturalne środki lecznicze stają się coraz bardziej popularne, więc rośliny lecznicze z karpackich łąk mogą być również przedmiotem zainteresowania firm farmaceutycznych. Tym bardziej, że zaledwie ok. 10–15% roślin wyższych zostało jak dotąd przebadane pod kątem zawartych w nich substancji chemicznych.
Łąki i pastwiska stanowią cenny element kształtowanego przez wieki krajobrazu kulturowego Karpat. Jest z nimi związana bogata kultura pasterska tego regionu, liczne podania, legendy, wierzenia. Mają też ogromne znaczenie estetyczne. Mozaika terenów otwartych i lasów jest typowa dla wielu regionów karpackich. Łąki pełne kolorowych kwiatów tworzą cudowną scenerię, która podnosi walory turystyczne (np. wiosenne masowe kwitnienie krokusów). Krajobraz Karpat bez muraw i łąk byłyby znacznie mniej atrakcyjny dla turystów. Istniejące na wysokości, na której normalnie dominują lasy, reglowe polany zapewniają rozległe panoramy i mają wybitne walory widokowe, a co za tym idzie, urozmaicają znacznie wędrówki po górach.
