Świat Karpat - podręcznik do edukacji ekologicznej

Gady

Autor: Tibor Sos, Biljana Macura
Recenzent: Jelka Crnobrnja Isailovic

Lacerta agilis2.pngPrzedstawicielem gadów, który zasiedla różnorodne siedliska otwarte w regionie karpackim jest jaszczurka zwinka (Lacerta agilis) będąca jednym z najbardziej rozpowszechnionych gatunków gadów w Europie. Można ją spotkać od piaszczystych wydm nad Morzem Czarnym po karpackie łąki i pastwiska (w Polsce mniej więcej do wysokości 1200 m. n.p.m. [przyp. red.]). Często zamieszkuje nasłonecznione pobocza dróg, nasypy kolejowe, skraje lasów i polanki leśne, zarośla, murawy kserotermiczne. Ma zwykle brunatne ubarwienie, podobne u samic i u samców. Tylko w okresie godowym samiec zyskuje intensywnie zielone zabarwienie podgardla przechodzące na głowę i boki ciała. Zwinka żywi się owadami. Samce w okresie godowym walczą ze sobą o samice. Jest jajorodna i składa kilkanaście jaj do wykopanej przez siebie norki.

Osobliwym mieszkańcem kserotermicznych muraw w Górach Wschodnioserbskich i Karpatach Południowych (w Rumunii) jest ciepłolubny gatunek śródziemnomorski – żółw grecki (Testudo hermanni). Występuje on głównie w suchych, ciepłych i najczęściej skalistych siedliskach wzdłuż przełomu Dunaju. W przeciwieństwie do żółwia błotnego prowadzi lądowy tryb życia i jest roślinożerny. Obecnie poważnie zagraża mu znaczna fragmentacja siedlisk. Dawniej był zjadany przez ludzi, natomiast teraz jest bardzo często nielegalnie pozyskiwany do hodowli hobbystycznych dlatego został objęty Konwencją Waszyngtońską (CITES) dotyczącą handlu dzikimi zwierzętami. Na czerwonej liście gatunków zagrożonych IUCN posiada status – bliski zagrożenia (NT).

Czy wiecie, że żółw grecki jest gadem, którego długość życia może wynosić do 100 lat? Wynika to z jego bardzo wolnego metabolizmu.

Podarcis tauricus.pngJaszczurka Podarcis tauricus jest związana z siedliskami ciepłymi – stepami, murawami, łąkami, występuje też na terenach uprawnych, w gajach oliwnych i ogrodach. W regionie karpackim zamieszkuje Góry Wschodnioserbskie oraz południowe części Gór Zachodniorumuńskich.

Dolichophis caspius.pngW północno-węgierskiej części Karpat, w Górach Wschodnioserbskich i Karpatach Południowych (w Rumunii) spotkamy połoza kaspijskiego (Dolichophis caspius). Jest to duży (do 2,5 m długości), smukły wąż o dość zmiennym ubarwieniu (od żółtawego przez brąz po czerń). Żywi się kręgowcami m.in. poluje na susły moręgowane (Spermophilus citellus), inne małe gryzonie, ptaki i jaszczurki. Nie jest jadowity ale złapany potrafi dotkliwie ugryźć.

Pobierz pełną wersję w PDF

Świat Karpat

Podręcznik do edukacji ekologicznej

Projekt współfinansowany

Projekt "Świat Karpat" jest dofinansowany ze środków Mechanizmu Finansowego EOG 2014-2021 w ramach programu: „Środowisko, Energia i Zmiany klimatu”
Fundusze Europejskie